— Det er potensielt veldig dramatisk og eit rekorddårleg val for KrF, seier valforskar Johannes Bergh til NTB.
— Det vil vere noko heilt nytt for partiet. Og det er vanskeleg å sjå for seg korleis dei skal greie å snu ei slik utvikling.
Med eit resultat under 4 prosent ligg KrF an til å få berre tre mandat i Stortinget til hausten. Dei går til tre av dei fire ministrane til partiet i dagens regjering – Kjell Ingolf Ropstad (Vest-Agder), Olaug Bollestad (Rogaland) og Dag-Inge Ulstein (Hordaland).
28 månader under sperregrensa
Sidan november 2018 har KrF berre éin gong hamna over – eller rettare sagt på – sperregrensa på dei månadlege gjennomsnittsmålingane til Poll of polls. I februar 2020 vart dei målte til akkurat 4 prosent.
Å komme over sperregrensa er svært viktig fordi det gir partia rett til ein del av dei 15 utjamningsmandata. For KrF betyr det eit fall frå åtte til tre stortingsrepresentantar – og eit tap av alle ressursane som følgjer med representantane.
Førre veke fekk KrF ei gjennomsnittleg oppslutning på 3,6 prosent, og på den siste fylkesmålinga får partiet 3,4 prosent.
Det er milevis unna toppåret 1997, då KrF sanka 13,7 prosent av stemmene.
Men heilt sidan då, med unntak av 2013, har KrF gått tilbake, påpeikar valforskar Jonas Stein ved Universitetet i Tromsø.
— Ein av grunnane er at mange av KrFs historiske kampsaker, som abortsaka, er tapt, seier han.
Bakteppe: Retningsval
Eit bakteppe for årets nedtur er det mykje omtalte retningsvalet hausten 2018, då KrF skulle velje om dei framover skulle samarbeide med borgarleg eller raudgrøn side.
Som kjent vann dei blå», med dåverande nestleiar og noverande partileiar Kjell Ingolf Ropstad i spissen.
Fleire åtvara den gong om at ei høgredreiing kunne resultere i ei lågare oppslutning om KrF.
KrFs generalsekretær Geir Morten Nilsen meiner at retningsvalet har hatt lita betydning.
— Om lag ni av ti av dei som stemde på KrF i 2017, oppgir at dei framleis liker KrF. Dette er eit høgt tal, seier han til NTB.
Retningsvalet har uansett ikkje ført til at KrF har fått nokon nye veljarar, samtidig som grunnfjellet av lojale veljarar blir mindre og mindre, påpeikar Bergh.
— Dermed er partiet på ein veldig negativ kurs, seier han.
Sett seg på gjerdet
Etter retningsstriden melde fleire sentrale KrF-arar seg ut av partiet. Nokre av dei var med på å danne partiet Sentrum, som saman med Partiet Dei Kristne (PDK) no utfordrar KrF.
Men veljarlekkasjar til Sentrum og PDK er ikkje KrFs største problem, ifølgje Johan Giertsen i Poll of polls.
— Lekkasjen er marginal. KrFs problem er å få dei som stemde på dei sist, til å stemme på dei igjen, seier Giertsen til NTB og peikar på at 22.000 KrF-veljarar har sett seg på gjerdet.
Men alt håp er ikkje ute, understrekar han.
— Nei, nei. KrF har ein styrke i høg veljarlojalitet.
— Har trua
Ifølgje Jonas Stein står kampen om berre nokre hundre eller nokre tusen stemmer.
— Det målingane kanskje ikkje klarer å fange opp, er om nokre Høgre-veljarar vil stemme taktisk, eller om KrF klarer å hente veljarar frå PDK, seier han.
Sjølv har KrF framleis trua på at dei skal greie å forsere den magiske grensa.
— Det er klart for alle at dette valet kan avgjerast av svært få stemmer. Vi har aldri sett ein liknande situasjon før. Om vi klarer å overtyde gjerdesittarane, kan det avgjere heile valet, seier Geir Morten Nilsen.
