Valdagen – høgtid, ansvar og fellesskap

Det er få dagar i året som kan måla seg med valdagen. Den ligg der som eit ankerfeste i folkestyret, ein dag som samlar oss, skjerpar oss og minner oss om det største privilegiet me har: retten til å påverka framtida gjennom stemma vår. I ei tid der demokrati er under press globalt, der autoritære krefter vinn terreng og Europa skjelv, er denne dagen viktigare enn nokon gong.

Alle som har opplevd ein valdag veit at det ligg ei spesiell stemning i lufta. Spenninga, ventinga, det at ingen veit utfallet før seinare på kvelden. Me kler oss gjerne litt finare, me helsar på hyggelege valmedarbeidarar, me ser flagga som blafrar utanfor vallokala. Når me legg setelen ned i urna, kjenner me ei blanding av alvor og høgtid. Her står ungdom som stemmer for første gong side om side med pensjonistar som har gjort det same i ein mannsalder. Alle stemmer tel like mykje. Alle har same rett, same ansvar. Den likskapen, som for mange er sjølvsagt i dag, er ikkje sjølvsagt i ein verdshistorisk samanheng – og er det heller ikkje i vår samtid.

Rekordmange har førehandsstemt – heile 1,9 millionar. Det er eit godt teikn, eit vitnemål om eit folk som bryr seg. Samtidig er det noko eige med sjølve valdagen. Dei som stemmer i dag, får kjenna på atmosfæren i vallokalet, fellesskapet i å stå skulder ved skulder med naboar og medborgarar, vissheita om at avgjerda no ligg like framfor oss. Førehandsstemminga er praktisk og viktig – ho gjer det mogleg for fleire å delta, uansett livssituasjon. Men vallokalet gir ei kjensle av deltaking i noko større, eit felles ritual som er med på å halda liv i demokratiet.