Ønskjer ny vurdering av sjøkabel

Korleis den nye kraftleidninga mellom Blåfalli og Gismarvik skal byggjast og kor traseen skal gå har blitt ei heit potet heilt sidan vedtaket om bygging blei lansert. Motstanden mot luftlinje er stor blant mange, og både lokalpolitikarar og stortingsrepresentantar har stilt spørsmål om luftlinje er rette vegen å gå. Mellom anna Raudt, Venstre og Frp har tidlegare stilt spørsmål i saka. Våren 2022 bad både partiet Raudt og V olje-og energiministeren om alternative løysingar til luftspenn ville bli utgreidd, og i slutten av 2021 hadde Andre Njåstad (Frp) jord-og sjøkabel på agendaen då han i stilte olje-og energiministeren spørsmål om statsråden var einig i at i denne saka er sjø-og jordkabel best løysing. Han peika i sitt spørsmål på varaordførar i Etne kommune, Kenneth Lyng Karlsen, sitt syn på sjøkabel som beste løysing.

Ber om utgreiing

Nyleg var det partiet SV som igjen lufta spørsmålet om alternative løysingar. I spørsmålet til departementet peikar representanten frå Rogaland, Ingrid Fiskaa, på mellom anna at både naturverdiar og turistnæring står på spel dersom det kjem ei luftlinje gjennom urørt natur. Fiskaa har også tidlegare stilt spørsmål til olje og- energiministeren i kraftsaka. Då med spørsmålet om statsråden vil sørgja for ei heilskapleg samfunnsøkonomisk vurdering i saka. I sitt siste spørsmål til statsråden peikar ho også på bruk av arbeidskraft under byggeprosessen og meiner sjøkabel vil vera positivt for norske arbeidsplassar.

— Planane om høgspentlinje i luftspenn mellom Blåfalli i Kvinnherad og Gismarvik i Tysvær møter sterk motstand. Store naturverdiar og ei viktig turistnæring står på spel. Bygging av høgspentlinjer i lufta gir heller ingen norske arbeidsplassar, i motsetning til sjøkabel, der Noreg har teknologi og kompetanse i verdsklassen, skriv Fiskaa i brevet til departementet.

Grunngjeving

I spørsmålet til departementet heiter det vidare at sjøkabel kan vera eit godt alternativ for overføring av kraft frå Blåfalli til Gismarvik, men er så langt ikkje blitt reelt vurdert eller greidd ut av ein uavhengig part.

— I staden viser styresmaktene til stortingsmelding 14 (2011-2012), som seier at luftspenn skal vera hovudregelen. Det er samtidig ein unntaksregel for bruk av sjø- og jordkabel også i denne stortingsmeldinga, som kan brukast i denne saka. Det manglar også ei reell, konkret vurdering av kostnadene ved sjøkabel på denne overføringa. Statnett sine overordna estimat er ikkje eit godt nok avgjerdsgrunnlag, skriv ho.

Fordelar

Fiskaa peikar også på byggetid og meiner tida det vil ta å leggje sjøkabel kan konkurrere fullt ut med luftspenn.
— Sjøkabel har ei rekke fordelar som bør vurderast før endeleg vedtak blir gjort:
Det vil vera mogleg å få krafta fram til Gismarvik innan estimert tid, dvs. innan tre år, med sjøkabel. Traséundersøkingar, graving, overdekking og legging av sjøkabel har normalt ei framdrift på 10 kilometer i døgnet. 61 kilometer med sjøkabel mellom Blåfalli og Gismarvik kan med ei slik normal framdrift leggast på eitt år. Ein demokratisk prosess med høyringar vil vera enklare samanlikna med tilsvarande for luftspenn, då det ved sjøkabel vil vera svært få grunneigarar. Med sjøkabel på ein større del av sentralnettet kan staten sysselsetta og vidareutvikla ein norsk undervassteknologi og -industri som allereie er i verdsklassen. Luftspennalternativet baserer seg derimot på utanlandske selskap og utanlandsk arbeidskraft. Statnett sin hoffleverandør» av høgspentleidningar i lufta kjem frå Kroatia, og både arbeidarane og mastene kjem derfrå. Noreg har ingen firma som leverer 420kV-master, og heller ikkje arbeidarar.

Vedlikehald

Når det gjeld vedlikehald meiner SV-representanten frå Rogaland at sjøkabel har eit fortrinn.

— Bygging og vedlikehald av høgspentnettet har allereie forårsaka mange dødsulykker og alvorlege skader. Sjøkabel inneber på si side løysningar som sparer liv og helse. Installasjon og drift av sjøkabel er bortimot urørt av menneskehand og risikoen for ulykker er svært liten. Responstid på reparasjon av sjøkabel er nå tilsvarande god som på olje- og gassrøyr i Nordsjøen. Med sjøkabel blir forsyningstryggleiken styrka, og straumnettet blir rusta for komande klimaendringar og aukande ekstremvêr. Generelt sett gir sjøkabel dessutan mindre skade på naturen. Noreg har signert på FNs naturavtale, og det forpliktar, skriv ho.