Noreg eksporterte 2,8 millionar tonn sjømat i 2024 – like mykje som året før. Men svak krone bidrog til den høgaste eksportverdien i historia.

– 2024 var prega av kvotekutt for torsk, store produksjonsutfordringar for laks, geopolitiske svingingar og økonomisk uro i den globale marknaden. Når verdien av sjømateksporten likevel løftar seg til eit historisk høgt nivå, er det fantastisk sterkt, seier administrerande direktør Christian Chramer i Noregs sjømatråd.

Eksportverdien enda på 175,4 milliardar kroner i 2024, noko som er høgare enn nokon gong. Det er ein auke på 3,7 milliardar kroner, eller 2 prosent, samanlikna med rekordåret 2023.

– Endå ein gong har norsk sjømateksport sett nye rekordar, og eg er imponert over alle som har bidrege, seier fiskeri- og havminister Marianne Sivertsen Næss (Ap) i ei pressemelding.

Valutaeffekt

Dei siste åra har ein svak kronekurs bidrege til å auke eksportverdien på den norske sjømaten. Samtidig har volumet gått ned sidan rekordåret 2021, då det vart eksportert 3,1 millionar tonn sjømat.

– Valutaeffekten, som har vore eit viktig bidrag til veksten i dei siste åra, minka i fjor, men var likevel den viktigaste årsaka til verdiveksten i norske kroner. Målt i euro, som er den viktigaste eksportvalutaen vår, er verdien uendra samanlikna med 2023, forklarer Chramer.

Når det gjeld pris, har utviklinga for dei ulike artane vore ulik i 2024.

– Matvareinflasjonen fall i fjor, og både laks og aure opplevde prisnedgang. Samtidig bidrog kvotereduksjonar til prisvekst for viktige villfanga artar, seier Chramer.

Ny lakserekord

Trass i prisnedgang på laks, vart det eksportert laks for 122,9 milliardar kroner, noko som er ny rekord.

Eksportvolumet for laks auka i fjor, men Norsk sjømatråd understrekar at det har vore eit krevjande år for mange lakseprodusentar.

Laks står framleis for den desidert største andelen av norsk sjømateksport – 70 prosent av totalverdien.

– Den spennande og sterke utviklinga for laks heldt fram i Asia, der han blir rekna som kvardagsluksus hos konsumentar i land som Thailand, Kina, Vietnam og Korea, seier direktøren i Sjømatrådet.

Polen på topp

Dei største marknadene for norsk sjømateksport i 2024 var Polen (18,1 milliardar kroner), Danmark (13,8 milliardar kroner) og USA (13,3 milliardar kroner).

– Kina hadde størst verdivekst, med ein auke i eksportverdi på 887 millionar kroner, eller 10 prosent, samanlikna med året før, opplyser Sjømatrådet.

Eksportverdien på sjømat til Kina var på 9,4 milliardar kroner i 2024.

Krevjande for torsken

Når det gjeld dei villfanga artane, var fjoråret krevjande for torsk og kongekrabbe på grunn av kutt i kvotane. Til gjengjeld auka eksportverdien av makrell med 24 prosent og verdien av reker med 30 prosent, opplyser Sjømatrådet.

– Vi er inne i ein periode med mindre tilgang på den viktige torsken, men lågare volum vart i fjor i ei viss grad kompensert med auka prisar, seier Chramer.

Det vart eksportert 40.370 tonn fersk torsk til ein verdi av 2,6 milliardar kroner i fjor. Det er ein nedgang på 10 prosent i verdi og 18 prosent i volum.

– Vi må heilt tilbake til 2011 for å finne eit lågare eksportvolum av fersk villtorsk, seier sjømatanalytikar Eivind Hestvik Brækkan i Sjømatrådet.

Fiskeriministeren understrekar at det er viktig med ei ansvarleg forvaltning av fisken.

– Sjølv om vi skal vere fornøgde med eit formidabelt eksportresultat, er det like fullt krevjande tider for mange, seier minister Marianne Sivertsen Næss.

(©NPK)